Współczesna edukacja, to również, a może przede wszystkim taka, które łamie stereotypy, otwiera drzwi dotąd zamknięte. Warto, aby jej pełnoprawnymi uczestnikami byli również uczniowie niepełnosprawni intelektualnie.
Panuje przekonanie, że szkolnictwo specjalne nie jest w stanie dogonić „pociągu zmian” współczesnej rozwijającej się i nastawionej na nowoczesne technologie, innowacyjne metody i współpracę międzynarodową edukacji.
Nic bardziej mylnego… Jesteśmy świadkami, inicjatorkami i osobami, które każdego dnia zadają kłam temu stwierdzeniu. Zgodzić się tylko możemy z tym, że upośledzeni umysłowo uczniowie oraz ich nauczyciele muszą w to, aby osiągnąć sukces włożyć podwójną pracę. Zaangażować się całkowicie, po to, aby dokonać rzeczy wielkich. To od nas pedagogów specjalnych zależy, w jaki sposób, za pomocą jakich narzędzi i jakim nakładem sił możemy sprostać zadaniom i osiągnąć nawet najbardziej śmiałe cele.
W ostatnich latach kładło się duży nacisk, na wykorzystywanie unijnych środków finansowych, które można było pozyskać biorąc udział w programie Comenius, Erasmus i realizując projekt międzynarodowy oparty na współpracy ze szkołami z innych państw europejskich. Słowo wymiana międzynarodowa, projekt unijny w szkole specjalnej, wywoływał u większości osób sceptycyzm. Nie u nas!
Udowodniłyśmy, że jeśli jest się pracowitym, ma się wiarę, chęci do działania i świetny pomysł, to można z uczniami niepełnosprawnymi dokonać niesamowitych rzeczy i uzyskać takie rezultaty, których nawet pełnosprawni uczniowie nie byliby w stanie wypracować. Nauczycielka języka niemieckiego Anna Nawrocka nawiązała współpracę z jedną ze szkół wspierających w Niemczech, która mimo dużych oporów postanowiła przejść z nami przez te dwa lata intensywnej pracy. Nas do napisania projektu i jego realizacji nie trzeba było długo namawiać.
Jak smakują Polska i Niemcy?
Projekt „Jak smakują Polska i Niemcy”, miał na celu poznanie kultury i tradycji kulinarnych Polski i Niemiec. Projekt miał zintegrować uczniów niepełnosprawnych intelektualnie, zainteresować ich odmiennością kulturową partnera. Mocną stroną dzieci niepełnosprawnych intelektualnie są uzdolnienia manualne, stąd duży nacisk podczas realizacji zadań projektowych na działania praktyczne. Młodzież miała okazję zdobyć przydatne umiejętności w zakresie przygotowania posiłków, materiałów promocyjnych, prezentacji z wykorzystaniem nowoczesnych środków technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Możliwość udziału w projekcie, dała uczniom niepełnosprawnym, pochodzącym bardzo często z rodzin dysfunkcyjnych szansę poznania kraju partnerskiego, wyjazdu poza granice Polski i nawiązania nowych, przyjacielskich kontaktów poprzez wideokonferencje, e-maile, sms oraz tradycyjną pocztę. Zależało nam na rozwinięciu umiejętności językowych w codziennym życiu i to się udało.
Pracowaliśmy na wielu różnych płaszczyznach, które zsumowane stworzyły niepowtarzalny projekt.
Płaszczyzna językowa
Uczniowie i nauczyciele uczestniczyli w kursach językowych, dzieci stworzyły słowniczek polsko- niemiecki. Zorganizowano warsztaty językowe z gościem z Niemiec, panem Jochenem Krehnke, emerytowanym nauczycielem. Przeprowadzono konkursy. Niepełnosprawni intelektualnie uczniowie, bardzo często pochodzących z rodzin o niskim statusie materialnym, mieli okazję bezpłatnie wyjechać 10 dni do Niemiec. Być może był to jedyny zagraniczny wyjazd, którego nasi uczniowie doświadczą podczas swojego życia. Podczas tej wizyty przeżyli wielu niesamowitych wrażeń. Obserwowaliśmy naszych uczniów w sytuacjach, które dotąd były im nieznane. Uczniowie, którzy na co dzień borykają się z problemami komunikacyjnymi, poradzili sobie świetnie.
Social media i działalność internetowa
Powstał fanpage projektu na Facebooku, której zadaniem jest promocja i reklama projektu oraz opis bieżących działań. Strona będzie aktywna również po zakończeniu projektu. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela informatyki opracowali logo projektu. Stworzono stronę internetową projektu. Zamieszczano wiele ciekawych artykułów, informacji i samouczków językowych w szkolnej gazetce. Powstały prezentacje multimedialne, komiksy, quizy. Uczniowie mieli możliwość poznania się˛ poprzez pocztę e-mail, listy, rozmowy telefonicznie, sms-y. Zorganizowano wideokonferencje przez komunikator Skype. Przygotowano multimedialne, interaktywne aplikacje edukacyjne.
Płaszczyzna kulinarna
Zorganizowano kilkanaście warsztatów kulinarnych, podczas których uczniowie przygotowali charakterystyczne dla Polski i Niemiec potrawy. Powstała autorska książka kucharska z przepisami przygotowywanych potraw oraz internetowa książka kucharska na stronie projektu. Przeprowadzono warsztaty dotyczące savoir vivre. Uczniowie w praktyce poznawali zasady zachowywania się przy stole, prawidłowego jego nakrycia i posługiwania się sztućcami. Efektem zdobytej wiedzy była niezwykle estetyczna i pomysłowa aranżacja wigilijnego stołu. W Tłusty Czwartek, klasy realizujące projekt Comenius, przygotowały dla całej społeczności szkolnej podczas warsztatów kulinarnych przepyszne pączki. Odbyły się warsztaty kulinarne i językowe w ramach cyklu „Wielkanoc z Comeniusem”.
Płaszczyzna społeczna
Zorganizowano „Święto Europy”, które było okazją do uczczenia 10 rocznicy wejścia Polski do UE, promocji UE, promocji programu Comenius. Obyła się Lekcja Europejska, z udziałem Posła na Sejm RP Jakuba Rutnickiego. Przybliżył on uczniom tematykę związaną z integracją europejską i funkcjonowaniem parlamentu europejskiego. Przeprowadzono również lekcję parlamentarną w Sejmie w Warszawie, dla uczniów z Polski i Niemiec.
Płaszczyzna kulturowo-integracyjna
Zorganizowano wizyty robocze delegacji nauczycielskich w partnerskich szkołach w Niemczech i Polsce, podczas, których starannie zaplanowano działania projektowe i organizację mobilności. Podczas spotkań integracyjnych zorganizowano spływ kajakowy, odwiedzono najciekawsze miejsca w okolicy o szczególnym znaczeniu historycznym i patriotycznym. Zorganizowano integracyjne ognisko oraz grilla dla uczniów partnerskich szkół, gdzie była możliwość doskonalenia kompetencji językowych i nawiązania przyjaźni. Przeprowadzono warsztaty – filcowanie i wypalanie w drewnie, dla uczniów partnerskich szkół. Pozwoliły one na prezentację umiejętności uczniów, ale przede wszystkim na pokonanie barier komunikacyjnych. Zorganizowano „Turniej klas”- przez cały rok szkolny, klasy rywalizowały wykonując 4 zadania: prezentacja Polski i Niemiec, zaprezentowanie piosenek i wierszy polsko-niemieckich, przygotowanie potraw, konkurs wiedzy o UE i partnerskich państwach. Systematycznie uczniowie i nauczyciele pisali listy z zaprzyjaźnionymi uczniami z Niemiec.
Płaszczyzna dydaktyczno-rozwojowa
Odbyła się europejska lekcja matematyki, na wielu lekach wychowawczych, języka niemieckiego, funkcjonowania osobistego przeprowadzono pogadanki na temat państw projektowych. Podczas partnerskich wizyt miała miejsce wymiana doświadczeń. Nauczyciele z Niemiec i Polski uczestniczyli w lekcjach prowadzonych przez swoich kolegów. Mieli wtedy możliwość poznania metod nauczania, stosowanych przez polskich i niemieckich nauczycieli. Zorganizowano lekcję w osadzie w Biskupinie na temat pierwszych Słowian.
Ewaluacja
Zorganizowano „Konkurs wiedzy o krajach UE”, była to swego rodzaju cząstkowa ewaluacja działań- powstały opracowania tak zwanych warsztatów zadaniowych. Na bieżąco ewaluowano zadania projektowe a narzędzia i rezultaty ewaluacji umieszczono na stronie projektu w zakładce ewaluacja. Stworzono prezentację podsumowującą dwa lata z projektem „Jak smakują Polska i Niemcy”.
Na koniec z pełna odpowiedzialnością możemy stwierdzić, że osiągnęliśmy cel, jakim było wdrożenie niepełnosprawnych uczniów do życia w nowoczesnym świecie. Nasi uczniowie dokonali rzeczy wielkich, które dały im prawo do pełnoprawnego uczestnictwa w zjednoczonej Europie. Satysfakcja, uśmiech, poczucie sprawstwa, wiara we własne siły i wyposażenie naszych uczniów w nowe kompetencje- bezcenne!
Notka o autorkach: Zyta Czechowska i Jolanta Majkowska są nauczycielkami w Zespole Szkół Specjalnych w Kowanówku.
