Ciekawi siebie – ciekawi świata, czyli V Ogólnopolski Tydzień Szczęścia w Szkole

Nie chcemy, by było to tylko jednorazowe przedsięwzięcie, ale by działania były realizowane przez cały szkolny rok, a efekty mogły być widoczne długofalowo. Niech będzie to okazja do prawdziwej zmiany na poziomie kultury i klimatu szkoły, przedszkola.

Mało pytających. Dużo wszystkowiedzących. Jeżeli już ktoś pyta, warto poświęcić mu uwagę, bo to człowiek poszukujący, zastanawiający się, starający się coś zrozumieć, a jakże to rzadki teraz przypadek. Zwraca uwagę, że jeżeli dziś się w towarzystwie o czymś mówi, prawie nie zdarza się, aby ktoś powiedział - nie wiem, nie mam pojęcia, przeciwnie - wszyscy zabierają głos, mówią ex cathedra, twierdzą, upierają się przy swoim, monologują. - Ryszard Kapuściński

Tegoroczne hasło: „Ciekawi siebie – ciekawi świata” nawiązuje do trzeciej fali rozwoju psychologii pozytywnej na świecie, której głównym zadaniem jest pokazywanie, obok kontekstu osobistego, również kultury i otoczenia, w którym funkcjonujemy.

Współcześni badacze są zgodni: żaden opis optymalnego funkcjonowania nie jest uniwersalny – każda najmniejsza wspólnota (w tym szkolna) ma swoją kulturę, której specyfika odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu jednostki i wspólnoty.

Ponadto realistyczne podejście do szczęścia (druga fala psychologii pozytywnej) powinno uwzględniać zdolność do przezwyciężania trudności lub życia z cierpieniem, jak również możliwość osiągania szczęścia i rozkwitu pomimo ciemnych stron ludzkiej egzystencji (Piotr Oleś, Lublin 2024).

Możemy to osiągnąć przyjmując pozycję badacza, czułego obserwatora, który akceptuje wszystkie aspekty człowieczeństwa i różnice kulturowe, w tym tak ewidentne między Wschodem i Zachodem, kulturą indywidualistyczną a kulturą kolektywistyczną.

Może warto czerpać z wielu podejść…?

Stąd właśnie pomysł na tegoroczne hasło akcji.

Ciekawość, jedna z sił (mocnych stron) charakteru wg Petersona i Seligmana, sprawia, że przyjmujemy pozycję odkrywcy - względem siebie i względem otaczającego świata. Dzięki temu, zanim zareagujemy, dajemy sobie przestrzeń, w myśl tego, co głosił Viktor E. Frankl: Pomiędzy bodźcem i reakcją jest przestrzeń: w tej przestrzeni leży wolność i moc wyboru naszej odpowiedzi. Z ciekawością słucham i poznaję – siebie i innych. To naturalna profilaktyka przemocy.

Ciekawość jest warunkiem rozwijania empatii. W połączeniu np. z zainteresowaniem, inspiracją, zachwytem poszerza horyzonty myślenia, czyni nas otwartymi, twórczymi, wrażliwymi.

Pozytywność, z kolei, powoduje rozbudowę naszych zasobów, wiedzy, umiejętności, więzi i sposobów działania. Wpływa na redukcję stresu, buduje odporność psychiczną, wzmacnia inteligencję emocjonalną, zwiększa nasze możliwości adaptacyjne w tym zawiłym świecie...

Ciekawość może być furtką dla rozwoju pozytywności, pozytywność uruchamia w nas ciekawość :-)

Dojrzałe szczęście, według prof. dr hab. Piotra Olesia, charakteryzuje się poczuciem akceptacji, wewnętrznym spokojem, harmonią, zadowoleniem i pokojem z samym sobą, z innymi i światem. Psychologia pozytywna pokazuje to, co twórcze i wartościowe, wskazuje, jak możemy, we współczesnym świecie, przejść:

Od kryzysu tożsamości do poszukiwania autentyczności.
Od kryzysu niezadowolenia do szczęścia.
Od lęku przed bezsensem do poczucia sensu i celu.
Od lęku przed izolacją do wspólnoty.
Od lęku przed wolnością do odpowiedzialności.
Od lęku przed śmiercią do akceptacji śmierci i transcendencji (Piotr Oleś, 2024).

Dlatego wśród tegorocznych propozycji znalazły się następujące, refleksyjne i pobudzające do pozytywnych interwencji:

Ciekawi siebie – czym jest dla mnie ciekawość? Czym jest ciekawość siebie? Czym jest samoświadomość? Jakie mam zasoby, którymi dysponuję? Moje ciało, mój umysł, moje emocje, moja duchowość – czy je znam?
Ciekawi świata – ciekawość innych ludzi, kultur, przestrzeni, rytuałów – jak ją okazuję? Jak możemy celebrować różnorodność – w klasie, w szkole, w rodzinie?
Świat w naszych rękach – święto ekologicznego myślenia, działania i odczuwania. W jaki sposób dbamy o Ziemię? Jak o Ziemi i Wszechświecie myślimy?
Święto higieny cyfrowej – czym jest higiena cyfrowa? Co dla mnie oznacza? Jak dbam o siebie w cyfrowym świecie? Jak zachęcam do dbania o higienę cyfrową innych?
Pomoc – nie przemoc – święto wzmacniania więzi, relacji przeciw przemocy. W jaki sposób przeciwdziałamy przemocy – fizycznej, psychicznej, emocjonalnej – w rodzinie, w klasie, w szkole? Jak sobie w tym pomagamy?
Święto dobrego słowa – dobre słowo ma szczególną moc – zbliża, niweluje bariery, wzmacnia. Język pozytywności przynosi wszystkim korzyści – jak go wykorzystujemy?
Święto twórczości, pasji i wytrwałości – rozwijanie pasji wymaga cierpliwości i wytrwałości – jak je okazujemy? W jaki sposób twórczo i wytrwale rozwijamy nasze talenty i mocne strony? Jak dbamy o utrzymanie zaangażowania? Co nas motywuje do działania? Co nas demotywuje? Jakie wyciągamy z tego wnioski?
Święto odwagi – odwaga to jedna z cech charakteru, którą warto w sobie rozwijać. Dzięki odwadze stawiamy granice i stajemy po „dobrej stronie MOCY”. W jaki sposób to robimy?
Święto empatii – empatia to jedna z ważniejszych cech w dzisiejszym świecie. Empatia pozwala mi lepiej poznać siebie, swoje granice, a jednocześnie zrozumieć innych i zaakceptować ich granice. Jak to robimy?
Święto godności – godność człowieka stanowi fundament budowania poczucia własnej wartości. Dzięki adekwatnemu poczuciu własnej wartości budujemy trwałe relacje ze sobą i z innymi, potrafimy zadbać o siebie i innych. Jak dbam o moją godność? Jak okazuję szacunek dla godności innym, światu?
Łap balans – równowaga i potrzeba odpoczynku stają się dziś cennymi zasobami, dzięki którym żyjemy zdrowo i potrafimy dobrze funkcjonować. Czym dla mnie jest równowaga? Jak odpoczywam? Jak regeneruję moje myśli, emocje, moje ciało? Spacer, spotkanie, sen, uważność…Jak zachęcam do równowagi innych?
Święto wspólnoty – razem lepiej – to już wiemy. Ale jak o naszą wspólnotę – rodzinną, klasową, szkolną dbamy? Jakie są nasze wspólne wartości? Co nas łączy? Czy w różnorodności możemy być razem? Jak celebrujemy sukcesy?
Święto wspierających przekonań – przekonania, które mamy – na temat siebie i świata wokół – wpływają na to, jak się zachowujemy, co myślimy, co czujemy, jakie budujemy relacje. Przekonania mogą rujnować, mogą też budować. Jakie przekonania mnie wzmacniają? Jak je pielęgnuję? Jak je okazuję w zachowaniu innym i co z tego wynika?

Przy okazji można skoncentrować się na jednym z haseł i uczynić z niego zagadnienie warte poświęcenia dłuższej uwagi w procesie edukacji, na różnych zajęciach, w ciągu całego roku szkolnego:

W jaki sposób ciekawość wpływa na odwagę? Jak odwaga wpływa na ciekawość?
Czym jest godność człowieka? Jakie jest rozumienie godności? Co wzmacnia poczucie własnej wartości? Jaki jest związek między poczuciem własnej wartości a rozwijaniem empatii?
Jak pozytywność wpływa na nasze przekonania? Jak przekonania wpływają na ciekawość siebie – ciekawość świata? Jak przekonania wpływają na skłonność do przemocy? W jaki sposób mogę pracować nad wspierającymi przekonaniami?
W jaki sposób regeneracja wzmacnia naszą odporność psychiczną? Czym jest odporność psychiczna i jak o nią dbam na poziomie myślenia, działania, odczuwania?
Jak pomaganie wpływa na nasze zdrowie i na relacje z innymi? Jak więzi z innymi, poczucie wspólnoty – z kolegami, koleżankami, nauczycielami, rodzicami – wpływa na rozwiązywanie konfliktów, trudnych sytuacji?
Jak twórczość wpływa na samopoczucie? Co zrobić, by osiągnąć twórczy sukces? Kiedy wkładam w coś wysiłek? Co mi daje cierpliwość?

Jak co roku zapraszamy do podjęcia wyzwania :-)

Przygotujcie krótką formę artystyczną (scenkę rodzajową, skecz, pantomimę, utwór literacki itd. na temat: CIEKAWI SIEBIE – CIEKAWI ŚWIATA i opublikujcie nagranie do 29 września (niedziela) na Waszym YouTube lub Facebooku z hasztagiem:
#tydzienszczesciawszkole2024 #happinessatschool @happinessatschool

A co dla Wasz szykujemy?

W tym, jubileuszowym roku, wiele aktywności towarzyszących!

1. Gorąco zapraszamy Państwa do udziału w badaniach, jakie będą prowadzone jesienią 2024 r. w ramach projektu: Szczęście w Szkole: inspiracje-badania-praktyki. Celem badań będzie diagnoza dobrostanu nauczycieli, poczucia zadowolenia z fizycznego, psychicznego i społecznego stanu własnego życia. Mamy poczucie, że ukontentowany i zaopiekowany dorosły w szkole przyczynia się do oprawy dobrostanu dzieci.

Badania będą prowadzone pod kierunkiem dr Barbary Ostafińskiej-Molik, kierownika Pracowni Diagnoz Pedagogicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wyniki badań pozwolą na opracowanie rekomendacji wspierających rozwój zawodowy i osobisty Grona Pedagogicznego. O badaniach będziemy jeszcze w szczegółach informować.

2. Inauguracja Tygodnia Szczęścia w Szkole odbędzie się w Bibliotece w Oleśnicy 23 września 2024 (poniedziałek), a gościnią będzie Małgorzata Swędrowska :-)

3. 24 września 2024 (wtorek) planujemy organizację w Operze Wrocławskiej Niebieskiego Koncertu przeciw przemocy, którego autorką jest Joanna Kondrat. Niebieskie Koncerty Joanny Kondrat, z udziałem dzieci i młodzieży, odbywają się w Polsce od 2017 r. Zwykle towarzyszą im „niebieskie” kampanie społeczne, poszerzające świadomość zdrowia psychicznego i zachowań przemocowych. Wydarzenia te organizowane są pod patronatem merytorycznym Niebieskiej Linii Instytutu Psychologii Zdrowia- najstarszego ogólnopolskiego pogotowia dla ofiar przemocy.

Celem Niebieskiego Koncertu przeciwko przemocy jest poszerzenie świadomości zdrowia psychicznego, zachowań przemocowych, zwrócenie uwagi i medialne nagłośnienie problemu nieuregulowanych praw osób doświadczających przemocy w Polsce, docenienie misji osób i organizacji pomagających osobom doświadczającym przemocy zawodowo, jak i na zasadach wolontariatu, a także poszerzenie dyskusji o temat przemocy rówieśniczej i domowej, jako czynnika o ogromnym wpływie na funkcjonowanie dzieci w szkołach i ich funkcjonowanie psychiczne w ogóle.

4. Podsumowanie V Tygodnia Szczęścia w Szkole odbędzie się 30 września (poniedziałek) w gdańskim Hevelianum.

Zapisy i szczegóły na stronie: www.happinessatschool.pl

Zachęcam, by wspólnie z dziećmi i młodzieżą zaangażować innych dorosłych, nie tylko w szkołach, przedszkolach, ale w różnych instytucjach zajmujących się szeroko pojętą edukacją – domach kultury, bibliotekach, centrach kształcenia nauczycieli, fundacjach i stowarzyszeniach edukacyjnych itd.

Niech zachętą będą też słowa prof. Olesia:

Myślenie w kategoriach dobrostanu, związane z czytaniem i pisaniem na ten temat, przyczynia się do podejmowania prób przekształcania środowiska w kierunku promowania warunków dobrostanu (Hou i in., 2021; Yang i in. 2024).
Ale ważna jest też zdolność twórczej adaptacji oraz działania na rzecz dobrego samopoczucia (Malle i Knobe, 1997).

***

Przeczytaj więcej o tegorocznej edycji Tygodnia Szczęścia w Szkole - tutaj.

Inauguracja Tygodnia Szczęścia w Szkole 2024 - tutaj (Oleśnica).

Konferencja podsumowująca Tygodnia Szczęścia w Szkole 2024 - tutaj (Hevelianum, Gdańsk)

Notka o autorce: Anna Hildebrandt-Mrozek jest doświadczoną edukatorką, coachem, trenerką i doradcą nauczycieli, dyrektorów i rodziców w obszarze psychologii pozytywnej i wzmacniania dobrostanu. Naukowiec i praktyk z ponad 20-letnim doświadczeniem w edukacji. Autorka realizowanego w szkołach programu "Happiness at School", którego celem jest poprawa dobrostanu i poczucia szczęścia całego środowiska szkoły. Jej misją jest przekazywanie doświadczenia szczęścia i nauka o tym, jak o szczęściu opowiadać i się go uczyć. Jej specjalizacją jest budowanie poczucia własnej wartości, odkrywanie talentów i mocnych stron, rozwijanie inteligencji emocjonalnej i profilaktyka stresu we współczesnym świecie. Pierwszy w Polsce Chief Happiness Officer w edukacji. Prowadzi własnego bloga MovusMovere.pl.