Praca z osobami dorosłymi jest diametralnie różna od pracy z dziećmi i młodzieżą, jednak można mówić o jednym podobieństwie – jest wyzwaniem zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia. Książka „Edukacja polonistyczna osób dorosłych. Język polski w zaocznym liceum dla dorosłych” to pozycja, która podsumowuje wieloletnie doświadczenia zajęć z osobami dorosłymi w zaocznej szkole średniej.
Jak zaznacza autor, Mateusz Kołodziej, nie jest to kolejny poradnik z cyklu „jak być lepszym nauczycielem”, jaki został stworzony przez kogoś, kto nie ma pojęcia o współczesnej szkole, ponieważ nigdy w niej nie pracował albo ostatnią przeprowadzoną lekcję datuje na kilkanaście lat wstecz. „Edukacja polonistyczna osób dorosłych” to książka, w której krok po kroku przedstawiona została edukacja polonistyczna w zaocznej szkole dla dorosłych, którą autor zna jako czynny nauczyciel.
W przypadku edukacji formalnej, jaką reprezentuje zaoczne liceum dla dorosłych, gdzie odbywają się zajęcia języka polskiego, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników. Pierwszy, najbardziej oczywistym, jest wiek uczącego się. Różnorodność wiekowa osób pobierających naukę w przypadku tego typu szkoły jest bardzo duża (zazwyczaj od około 20 do 50 roku życia) i ma wpływ na dobór środków dydaktycznych oraz metod nauczania. A przynajmniej powinna, ponieważ spora grupa nauczycieli pracujących w liceach dla dorosłych zapomina, że te same treści znajdujące się w programie dla szkół średnich nie mogą zostać zaprezentowane i przekazane uczniom, którzy już dawno mają za sobą okres młodzieńczy.
Ważnymi czynnikami w przypadku tego typu szkoły są również aktywność zawodowa uczącego się, historia jego dotychczasowej edukacji (to kiedy została przerwana, dlaczego to nastąpiło i ile lat minęło od tego wydarzenia), doświadczenie życiowe, a także motywy podjęcia nauki w szkole średniej dla dorosłych. Zadaniem nauczyciela na początku pracy z daną grupą powinno więc być jak najlepsze rozeznanie się w sytuacji, a następnie dopasowanie elementów składających się na proces kształcenia. Wszystko po to, aby uczynić proces ten bardziej sprawnym i efektywnym.
Przystępując do edukacji osób dorosłych pamiętać należy, że nasi uczniowie dysponują o wiele bogatszym potencjałem intelektualnym niż moglibyśmy przypuszczać, jednak ich największym atutem będzie życiowe doświadczenie, którego z oczywistych powodów brakuje dzieciom i młodzieży. Okazuje się to niezwykle pomocne przy rozwiązywaniu często piętrzących się problemów, jakie dorosłym uczniom przysparza edukacja (a w zasadzie powrót do niej). Dlatego też niezwykle istotne jest, aby nauczyciel polonista pozwolił uczęszczającym na zajęcia słuchaczom (a nawet lekko wymógł na nich) porównywanie lub przywoływanie tak zwanych sytuacji „z życia wziętych”, które dla strony uczącej się będą stanowiły nie tylko punkt odniesienia, ale także bezpieczny, znany element w często obcej przestrzeni literackiej. Dzięki takiemu zabiegowi uczący się będą świadomi, że zarówno oni, jak i ich doświadczenia są uznane przez nauczyciela za ważne i przydatne w trakcie zajęć, co automatycznie wpłynie na ich atrakcyjność oraz zmieni nastawienie dorosłych uczniów do całego procesu dydaktycznego.
W książce znalazło się miejsce m.in. dla analizy prawnego stanu zaocznych liceów ogólnokształcących dla dorosłych w polskim systemie edukacji, pozycji nauczyciela i ucznia-słuchacza uczęszczającego do tego typu szkoły, a także kilka praktycznych wskazówek dla osób pracujących jako nauczyciele języka polskiego z osobami dorosłymi.
Notka o publikacji:
Mateusz Kołodziej, Edukacja polonistyczna osób dorosłych
Ridero.eu, 2021, ISBN 978-83-8273-171-2
