Kraje, w których uczniowie uzyskali najwyższe oceny w międzynarodowym teście PISA, twierdzą, że ich sukces wynika z autonomii. Nauczyciele w Finlandii, Szwecji i Danii wskazują niezależność w pracy edukatorów, nauczanie projektowe i globalny szerokopasmowy dostęp do Internetu jako podstawowe czynniki sukcesu.
Studenci ze Skandynawii uzyskali najlepsze wyniki z matematyki i fizyki w niedawno przeprowadzonym międzynarodowym teście w ramach Międzynarodowego Programu Oceny Studentów (Program for International Student Assessment, PISA). Jest to międzynarodowy system, który obejmuje 15–latków i pozwala ocenić umiejętność czytania i pisania, znajomość matematyki i fizyki.
W krajach Skandynawskich dzieci rozpoczynają obowiązkową edukację w wieku siedmiu lat. Wcześniej chodzą do przedszkola, które nastawione jest na kształtowanie postaw społecznych i umiejętność samooceny. To również ważny okres na zaszczepienie u dzieci chęci ciągłego uczenia się i poznawania świata. Dzieci nie zdobywają ocen aż do szkoły średniej, ponieważ według ekspertów oceny w tym przedziale wiekowym odbierają im radość uczenia się.
Ważny jest również fakt, że nauczyciele skandynawscy zdobywają na tyle wysokie kwalifikacje, że wspólnie ze studentami przygotowują i realizują indywidualne plany nauczania. Nauczyciel jest postrzegany jako mentor, osoba która przekazując wiedzę, odgrywa kluczową rolę w przygotowaniu studentów do dorosłego życia. W Finlandii wszyscy nauczyciele są co najmniej magistrami. Dziś jest to jedna z najważniejszych grup zawodowych w tym kraju, zaś Finlandia pokazywana jest jako modelowy przykład panstwa, które stawia na edukację jako na najważniejszy czynnik rozwoju społecznego i gospodarczego.
Skandynawowie stworzyli narodowe standardy programowe, które określają ogólne ramy nauczania. Władze szkoły na poziomie lokalnym mają możliwość wyboru zakresu programu nauczania odpowiadając na potrzeby i zainteresowania swoich uczniów, muszą jednak zrealizować obowiązkowe minimalne podstawy programowe.
Jedna ze szkół w Helsinkach, Aurinkolahti, zbudowana została na założeniu, że nauka powinna przynosić dzieciom przede wszystkim radość. Technologie odpowiednio wykorzystywane w edukacji przyczyniają się do powstawania i rozwoju wspólnot uczniowskich, które razem tworzą zasoby wiedzy.
Ciekawym przykładem jest też Katrinedalsskolen w Kopenhadze, w której studenci uczą się samodzielnie we wszystkich wymaganych obszarach programu nauczania. Od pierwszej do dziewiątej klasy opiekuje się nimi jeden nauczyciel, pełniący funkcję mentora i doradcy.
Większość klas (nie szkół!) w Skandynawii jest podłączona do Internetu, a uczniowie i nauczyciele mogą korzystać z zasobów e-learningowych oraz wirtualnej szkoły.
W Danii system ocen jest wprowadzany dopiero od szkoły średniej. Młodzi ludzie są oceniani na podstawie postępów, które sami osiągają, a nie na zasadzie porównywania jednych z drugimi. Są jednak poddawani ciągłej ewaluacji, na podstawie której nauczyciele opracowują indywidualne plany nauczania dla każdego ucznia i pomagają im się rozwijać.
Nauczanie oparte na metodzie projektowej zaczyna się już w pierwszej klasie. Nauczyciele pracują z uczniami, aby ukierunkować ich kształcenie. Rezultaty w nauczaniu są wynikiem współpracy i dialogu z każdym uczniem, ale duże znaczenie ma również kontakt z rodzicami.
Ilość egzaminów jest ograniczona. Egzaminowi kwalifikującemu do 9-tej klasy towarzyszy projekt do zrealizowania w domu, który wymaga od uczniów zrobienia planu, badań, prezentacji i wyciągnięcia wniosków. W ten sposób od małego uczą się jednej z najważniejszej metod pracy, z której będą potem nieraz korzystać w dorosłym życiu.
Prawie 98% domów w Skandynawii ma komputery i dostęp do szerokopasmowego Internetu. Z tej racji szwedzki rząd zdecydował, że nie odpowiada za wprowadzenie technologii do szkół. Inaczej jest w Danii, która chce zapewnić jak najszerszy dostęp do Internetu w szkołach. Warto też zauważyć, że Finlandia nadal nie ma jasnej wizji polityki oświatowej, a i tak ma jedną z najnowocześniejszych, wysoko konkurencyjnych gospodarek świata i niskie bezrobocie, nie wspominając o wysokiej ocenie fińskiego systemu kształcenia.
Z drugiej strony warto zauważyć, że żaden z trzech krajów Skandynawskich nie wprowadzał odgórnie na dużą skalę nowych technologii do szkół. Tablice interaktywne, laptopy dla każdego ucznia, czy interaktywne urządzenia do udzielania odpowiedzi podczas testów realizowanych w klasie nie są zbyt powszechne.
Przedstawiciele środowisk oświatowych krajów skandynawskich przyznają, że osoby odpowiedzialne za politykę oświatową i osoby zarządzające szkołami muszą mieć wspólną wizję wykorzystania technologii w nowoczesnym nauczaniu. Muszą wiedzieć, w jaki sposób zapewnić wysoki poziom nauczania uczniów, jak efektywnie wykorzystywać nowe technologie w szkołach, ale także jak przekonać uczniów do wykorzystania przez nich nowych technologii w celach edukacyjnych.
Opracowano na podstawie raportu portalu eSchool News.
