O rozwijaniu krytycznego myślenia u uczniów i uczennic mówi się zwykle w kontekście analizowania odbieranych informacji. A przecież można to robić także poprzez tworzenie, np. prowadzenie badań. Zwłaszcza, że świat nauki opiera się badaniach naukowych - w 2022 r. w Polsce zatrudnionych było 72 556 badaczy (ekwiwalent pełnego czasu pracy)[1]. Ciągle ukazują się różnorodne raporty (nie tylko z instytucji stricte badawczych, ale także przygotowywane na zlecenie organizacji pozarządowych i firm). Warto więc pokazywać uczniom i uczennicom, że nie ma co rzucać opiniami bez sprawdzenia, jaka jest rzeczywistość.

Przeczytałam dość zadziwiającą wiadomość, że sztuczna inteligencja może być stronnicza w edukacji. Organizacja przeprowadzająca testy SAT przeanalizowała ponad 13 000 esejów uczniów i okazało się, że ocena ich przez AI nie była neutralna. W sumie nie jest to dziwne. Kiedy ChatGPT został udostępniony publicznie w listopadzie 2022, ostrzegano, że może być nacechowany uprzedzeniami rasowymi. ChatGPT został stworzony poprzez zebranie 300 miliardów słów z książek, artykułów i tekstów internetowych, które częściowo zawierają rasistowskie opinie i odzwierciedlają ukryte uprzedzenia autorów. Stąd też AI może wygenerować stronnicze dane i porady.

Bardzo lubię pracę projektową. Uważam, że dzięki łączeniu różnych tematów i zagadnień związanych z odmiennymi przedmiotami, czynimy edukację bardziej życiową. Przecież rzeczywistość nie dzieli się na poszczególne lekcje, prawda?

Co uczniowie mogą robić w domu, kiedy mają czas dla siebie? Niemal wszystko. Począwszy od użycia najzwyklejszej plasteliny czy modeliny, kończąc na większych rzeźbach czy nawet… odlewach! Terapia przy pomocy sztuki jest nieoceniona, niezależnie od wieku. Wymaga dużego skupienia, cierpliwości, pozwala nie tylko odpocząć psychicznie, ale także wyciszyć się i skoncentrować myśli na konkretnym działaniu.

Czasem następuje olśnienie. Patrzymy, patrzymy i nagle przychodzi olśnienie. Jak Archimedesowi, leżącemu w wannie, który wiele razy brał kąpiel aż pewnego razu krzyknął Eureka. Lub jak z tym jabłkiem, co spadło Newtonowi na głowę lub pod nogi. Tak i ja nagle uświadomiłem sobie, że w zasadzie nauczyciel, także ten akademicki, to wolny zawód. Nie tyle robotnik najemny ani urzędnik, tylko właśnie wolny zawód. Tak było lub dopiero się staje.

Zawsze zastanawiałam się, dlaczego metafory wojenne są tak często używane w rozmowach o szkole. Używane są też inne metafory, ale odniesienie do „walki” dominuje. Nowym nauczycielom często radzi się, aby przygotowali się do walki, a doświadczeni nauczyciele opowiadają o swojej pracy jako o zmaganiu na froncie. Uczniowie z kolei walczą o zdanie do następnej klasy lub o lepsze oceny…