„Bądź jak Kolumb, nie bój się podróży w nieznane. To oczywiste, że nie wiesz, co odkryjesz. Na początku podróży nikt nie wie, kim stanie się dzięki niej. Nie bój się popełnić błędu, nie bój się zmieniać celu swojej podróży, nie bój się przeciwności. To stawanie się odkrywcą nadaje sens naszemu życiu.”
W sejneńskim Ośrodku Kultury odbyło się drugie spotkanie Przyjaciół Edukacji. Tym razem gościliśmy superbelfra, prof. dr hab. Lecha Mankiewicza, prezesa Fundacji Edukacja dla Przyszłości, która prowadzi polską wersję Khan Academy. Nauczycielom, w tym anglistom z grupy SETI (Sejny English Teacher Initiative), ale także innym zainteresowanym rodzicom i mieszkańcom naszego powiatu, opowiadał o edukacji przyszłości, która jest już dostępna dziś.
Maszyna parowa a drukarka 3D
Przełom technologiczny XXI w. to, według profesora, przełom na miarę rewolucji przemysłowej w XIX w. Swój wykład Lech Mankiewicz rozpoczął od wyświetlenia obrazu J. Turnera „Wojownik Tremeraire holowany do stoczni na złom” z 1839 z działu „Historia sztuki” na Khan Academy. Rozbiórka znanego wielu Brytyjczykom okrętu wojennego zapowiadała koniec epoki i przedstawiała zmiany technologiczne, których wpływ na życie ówczesne okazał się niezwykle ważny.
Podobnie dzisiaj jesteśmy świadkami wielkiej rewolucji technologicznej, która zmienia nasz świat w sposób niewiarygodny i przyspieszony. Żyjemy w czasach, w których drukarki 3D mogą już wydrukować silnik helikoptera (w 75%), a roboty i komputery zastępują wielu pracowników. Na liście 700 zawodów najbardziej zagrożonych zastąpieniem przez roboty według naukowców z Uniwersytetu Oxfordzkiego są m.in doradca kredytowy, recepcjonista, asystent prawny, taksówkarz czy sprzedawca. (za: Polityka). Przepustką do świata przyszłości jest edukacja, a medium, które pomaga nam studiować to, co nas pasjonuje, jest Internet. Technologia, choćby najnowocześniejsza nie jest jednak celem samym w sobie, nie jest poszukiwanym przez nas Graalem, nie jest uniwersalnym rozwiązaniem naszych problemów - jest tylko narzędziem, z którego trzeba uczyć się korzystać.
Czy tylko dla znających język angielski?
Przede wszystkim prezes Fundacji Edukacja dla Przyszłości opowiedział nam o Khan Academy i o Courserze, jako o platformach online oferujących dostęp do ogromnej wiedzy całkowicie za darmo. W przypadku Coursery barierą może być nieznajomość języka angielskiego, ponieważ wśród setek kursów dostępnych po angielsku, jest tylko jeden z polskimi napisami. Na polskiej platformie Edukacja dla Przyszłości, materiały z amerykańskiej Khan Academy, są systematycznie tłumaczone, częściowo dzięki sponsorom, a częściowo dzięki wolontariuszom, a w zasobach jest już blisko 7000 filmów – wykładów i lekcji na różne tematy.
Wiodącym przedmiotem jest matematyka, która prowadzona jest od poziomu elementarnego po uniwersytecki, a filmy z poziomu naszej szkoły są całkowicie zdubbingowane i dostępne po polsku. Umożliwia to rozpoczęcie nauki na każdym etapie również w Polsce.
Jednak język angielski pozwala na korzystanie ze wszystkich zasobów bez ograniczeń. Co więcej nauka na Khan Academy może być świetną okazją, by uczyć się angielskiego przy okazji, studiując inne treści.
Co w Khan Academy jest wyjątkowego?
Akademia założona przez Salama Khana jest największym portalem wiedzowym dostępnym na całym świecie; w Polsce też staje się coraz popularniejsza. Odnotowuje 20 tysięcy wejść na filmy na Youtube, a 3 tysiące na portal. Niedawno portal świętował 12 milionów obejrzanych filmów w Polsce. Najpopularniejsze filmy mają kilkumilionowe wejścia, prawie 4 mln subskrybentów na świecie. Zainteresowanie rośnie w czasie bliskim matury i egzaminów. Warto też wspomnieć, że Khan Academy ma kurs do egzaminów SAT, czyli przygotowuje do amerykańskiej matury, stając się przepustką na wiele uniwersytetów.
Khan Academy live otrzymała wyróżnienie firmy Google 2018 Play Awards za najlepszy wpływ społeczny w konkursie na gry oraz aplikacje na przestrzeni ostatniego roku. To wyróżnienie mówi zarówno o jakości, jak i wzrastającej popularności portalu.
Na czym polega system nauki?
Program jest tak skonstruowany, że automatycznie pokazuje uczniowi, co może zrobić dalej, albo co powinien zrobić, jeżeli materiał jest dla niego za trudny.
Po każdej filmowej lekcji (którą można obejrzeć wielokrotnie, zatrzymać i wrócić do trudnych momentów – czego nie da się zrobić w szkole na lekcji!), następują ćwiczenia i testy.
Aby przejść test trzeba odpowiedzieć poprawnie na 5-7 pytań, do każdego z nich są jeszcze podpowiedzi i wyjaśnienia.
Dodatkowo system ma rozbudowaną formę nagród, zabawnych awatarków i odznak, pozwala też nauczycielom czy rodzicom na założenie klasy i monitorowanie postępów.
Matematyka na trójkę czy na szóstkę?
System gwarantuje, że uczący się opanuje materiał nie na trójkę, ale zawsze na ocenę najwyższą. „Bo co to znaczy, że uczeń umie dodawać czy mnożyć na trójkę?” – pyta Lech Mankiewicz. „Czy umie poprawnie zrobić co trzeci przykład? A pozostałych nie umie?”
To bardzo istotne, by uczeń każdy materiał opanował tak, by na następnych etapach mógł się posłużyć tą wiedzą czy zdobytymi umiejętnościami.
To niezwykle ważne, że uczeń, któremu ten przedmiot sprawia problemy (a matematyka jest wszak zmorą wielu polskich uczniów), może dzięki Khan Academy, wrócić do zagadnień z wcześniejszych etapów edukacji, co w szkole jest nieomal niemożliwe. Otrzyma też inne wyjaśnienie niż w szkole, co też może pozwolić na zrozumienie problemu.
Profesor Mankiewicz opowiadał o indywidualnych przypadkach osób, które dzięki nauce różnych przedmiotów uwierzyły w siebie, rozbudziły zainteresowania i nawiązały inne relacje w swojej grupie rówieśniczej.
Nie tylko matematyka
Poza matematyką Khan Academy to bogaty materiał z biologii, chemii, ale także mnóstwo interesujących wykładów z dziedziny sztuki; wykłady o muzyce, o dziełach sztuki, muzeach. Także historia czy język angielski.
Bardzo ważnym działem Khan Academy jest informatyka, w tym programowanie. Nauka programowania, która przyda się początkującym, ale również tym, którzy marzą o studiowaniu informatyki.
Najlepszy kurs uczący języka JavaScript (442 lekcje), jest dostępny całkowicie za darmo i interaktywnie. Już podczas wykładu uczeń może wypróbowywać jak i co działa, a efektem finalnym kursu jest rysunek złożony z figur geometrycznych – niektórzy rysują bałwanka, talerz z posiłkiem, ale są i tacy, którzy są w stanie narysować wieżę Eiffle’a po takim kursie.
Ciekawy kurs przygotowało też studio Pixar. Kurs „Pixar w pigułce” powstał, żeby pokazać jak szkolne przedmioty są wykorzystywane na co dzień do tworzenia niezwykłych filmów. Interaktywne lekcje pokazują jak powstają animacje, ale także przemycają treści fizyczne czy matematyczne np. trygonometrię czy optykę.
Jak wykorzystać Khan Academy?
Materiały z Khan Academy znakomicie nadają się do nauki indywidualnej, można je też traktować jako rozwijanie swoich zainteresowań, czy rzetelnego zgłębiania różnych problemów, filozoficznych, religijnych czy medycznych.
Innym sposobem korzystania z Khan Academy jest metoda odwróconej lekcji. Nauczyciele mogą materiały z tego źródła zadawać uczniom do przestudiowania w domu, a na lekcji zająć się rozwiązywaniem praktycznych problemów. Metoda ta pozwala na rzetelne przygotowanie się ucznia do lekcji w jego tempie, dogodnym miejscu i czasie, pozwala też rodzicom towarzyszyć w takim przygotowaniu. Nauczycielom z kolei umożliwia skupienie się na praktycznych działaniach, indywidualnej pomocy uczniom, a nie na transmisyjnym przekazywaniu wiedzy.
Być jak Kolumb
Nie możemy zamykać się na zmiany, bo one dzieją się na naszych oczach i są jak najbardziej realne. Musimy edukować młodych ludzi tak, by sprostali zmieniającym się wymaganiom, potrafili się dostosować do nowej rzeczywistości i znaleźć swoje w niej miejsce. Nie jest to łatwe zadanie. To, o czym według profesora Mankiewicza trzeba myśleć, to kształcenie umiejętności, a w tym umiejętności uczenia się przez całe życie.
Szczególnie ważna wydaje się nauka koncentracji i przetwarzania informacji. Dziś dotarcie do nich nie jest problemem, ale odróżnienie informacji ważnych od tych nieistotnych, staje się coraz trudniejsze nawet dla świadomych dorosłych.
Edukacja nie kończy się w szkole, tam powinna się zaczynać i to od nabycia umiejętności samodzielnego uczenia się. W uczniach musimy budzić ochotę i siłę do nauki, otwartość umysłu, zdolność do traktowania porażek jako ważnego elementu procesu uczenia się, wytrwałość i wiarę w siebie.
Szkoła musi stawiać na relacje, uczyć wartości, samodzielności i odpowiedzialności.
Nie możemy bać się zmian, musimy im stawić czoła, tak jak Krzysztof Kolumb, kiedy wyruszał na odkrycie nieznanego. Nie wiemy, co nas czeka, ale sama podróż jest już niezwykłą przygodą.
Notka o autorce: Justyna Bober – nauczycielka języka polskiego i angielskiego w gimnazjum, poszukująca ciągle inspiracji i pomysłów, wykorzystująca technologie w codziennej pracy. SETI (Sejny English Teacher Initiative) – grupa nauczycieli angielskiego z powiatu sejneńskiego, która od 3 lat spotyka się co miesiąc, by dzielić się swoimi pomysłami, doświadczeniami i wiedzą, także z nauczycielami z Litwy. Przyjaciele Edukacji – nieformalny ruch mający na celu upowszechnianie wiedzy i dobrych praktyk dotyczących szeroko pojętej edukacji. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Superbelfrów i został nieznacznie zmieniony przez Marcina Polaka. Licencja CC-BY-SA.
