Geopolityka, edukacja globalna to tematy, które przewijają się w szkole na zajęciach z wos czy geografii, ale są traktowane odwrotnie proporcjonalnie do ich ważności we współczesnych realiach, które będą dotyczyć naszych uczniów w ich dorosłym życiu. Co tak naprawdę wiemy o świecie, w którym żyjemy? Można przypuszczać, że nie za wiele...
Aby zrozumieć złożone zależności w świecie, połączyć ze sobą fakty i miejsca, zbierać dane i je przetwarzać - nie można obyć się bez zasobów sieci. Oczywiście największym problemem jest szukanie, weryfikowanie i obróbka danych, na podstawie których możemy wyrabiać sobie zdanie na dany temat, lepiej rozumieć sytuację innych krajów czy regionów świata. W tym celu warto korzystać z narzędzi, serwisów i gier, które wizualizują i poddają ogromne ilości danych obróbce, dzięki czemu pozwalają łatwiej zdobywać potrzebne informacje i wyobrażenie o interesujących nas kwestiach.
Pewien amerykański nauczyciel studiów społecznych Eric Nelson w North Lakes Academy Charter School w Forest Lake wymyślił grę FantasyGeopolitics, której idea opiera się gamifikacji zdobywania wiedzy o świecie. Uczniowie w zespołach decydują się, jaki kraj będę poznawać i reprezentować, zbierają o nim informacje i automatycznie zdobywają punkty za każdym razem, gdy ich kraj zostanie wymieniony w New York Times. Gra zyskała dofinansowanie i rozwinęła się w niezwykle ciekawy portal - teraz punkty za artykuły ukazują się na specjalnej mapie świata, a po naciśnięciu na dany kraj zyskujemy dostęp do newsów z NYT o danym kraju. Uczniowie mają okazję ćwiczyć umiejętność czytania, pisania, prezentowania na forum poznawanych treści, poznają wydarzenia dziejące się aktualnie w różnych częściach świata, a dodatkowo cieszą się ze zdobywanych punktów.
Nie jest łatwo zastosować grę do polskich warunków - choć jest ona doskonałą wyszukiwarką aktualnych artykułów, które przydadzą się do nauki angielskiego czy poznawania, jak widzą Polskę (czy inne kraje) amerykańskie media. Portal zawiera jednak bazę doskonałych zasobów edukacyjnych online z całego świata - zakładka Resource Central, które są fascynującymi i niezwykle poglądowymi materiałami do poznawania geopolityki, wiedzy o społeczeństwie, geografii i historii.
Dwa z nich zasługuję na osobną prezentację:
To portal prezentujący mapy świata w oryginalnym kartograficznym zniekształceniu według typu danych ilościowych, które przedstawia. Tam, gdzie dane zjawisko występuje na szeroką skalę, kraj jest graficznie powiększony kosztem tych, których zagadnienienie dotyczy marginalnie. Co więcej - część map jest animowana, dlatego możemy śledzić zmiany danego trendu przez wybrane lata.
Na portalu znajdziemy mapy zaindeksowane w szereg kategorii - Transport, Jedzenie, Praca, Zdrowie, Edukacja, Katastrofy...., łącznie jest ich niemal 700, część dostępna jest jako pliki .pdf do pobrania na komputer. To niezwykle poglądowe narzędzie uświadamiające skalę i dysproporcje na świecie, jak np. na poniższym ujęciu - użytkowników internetu w 2007 roku:
.
Mapy ukazujące populację na świecie doczekały się osobnej strony - World Population Atlas, gdzie znajdziemy takie “smaczki” jak mapa z rozkładem populacji na świecie w I roku naszej ery:
Trudno fascynować się danymi statystycznymi ustawionymi w rzędach tabel, ale Gapminder, który na nich bazuje, ukazuje dane w niezwykle sugestywny, graficzny sposób, obrazując przemiany w świecie pod kątem różnorodnych kwestii, jak zdrowie, zamożność, długość życia, ekonomia, polityka etc. Możemy obejrzeć tu statystyki ujęte w formie ruchomych, interaktywnych wykresów. Np. o tym, jak zmienił się świat człowieka przez ostatnie 200 lat (wydłużenie długości życia):
Twórca Gapmindera - profesor Hans Rosling, o którym mówi się, że sprawił, że “dane przemawiają ludzkim głosem” - omawia w filmach, jak należy odczytywać dane wyświetlające się na ekranie:
Animowane grafy podzielone są tematycznie (trzeba nacisnąć Open graph menu w lewym górnym rogu). Na każdym grafie można operować danymi, selekcjonując kraj lub kontynent, który chcemy obserwować, a także wybierając zamiast wykresu mapę. Diagram możemy umieścić na swoim blogu lub przesłać w mailu (Share graph). Dane są ciągle uaktualniane. To wspaniałe narzędzie do uczenia, jak odczytywać i interpretować dane, jak wyciągać wnioski na podstawie zgromadzonych faktów, jak wspólnie stawiać hipotezy i dyskutować o różnych zjawiskach na świecie.
Notka o autorce: Małgorzata Kowalczuk jest członkiem e-redakcji Edunews.pl, koordynatorką programów edukacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych w warszawskiej Fundacji Think!, autorką tekstów o nowoczesnej edukacji, ekspertem Szkoły z Klasą 2.0, współautorką interaktywnych pakietów edukacyjnych do nauczania m. in. wiedzy o społeczeństwie i podstaw przedsiębiorczości.
