Społecznościowo! Web2.0 nowym kierunkiem w edukacji (1)

Edukacja w ujęciu tradycyjnym od czasów antycznych opiera się na bezpośredniej relacji między mistrzem (nauczycielem) a uczniami, będącej odwzorowaniem naturalnego procesu wzrastania i wychowywania, jaki zachodzi w rodzinie, gdzie rodzice stanowią wzór życia i źródło wiedzy pozwalającej opanować nieopierzonemu przybyszowi na świat nieznane mu jeszcze środowisko. Szkoła jako środowisko przekazywania wiedzy i uspołeczniania uczniów przez wieki wywiązywała się ze swych zadań lepiej lub gorzej, zawsze jednak była poddawana różnym naciskom natury ideologicznej lub ekonomicznej; była też zawsze „kuszona” różnymi nowoczesnymi w danym okresie trendami pedagogicznymi. Idea powszechnej edukacji spowodowała wyrugowanie analfabetyzmu poprzez rozciągnięcie systemu szkolnictwa na całe spektrum społeczeństwa, nie tylko jego część uprzywilejowaną, oraz przyczyniła się do myślenia o szkolnictwie jako dobru należącym do całego społeczeństwa i mającemu mu służyć (egalitaryzm). Tak historycznie ukształtowane pojmowanie społecznej roli edukacji, wraz z pojawieniem się technologii internetowych zaczęło ustępować nowemu elitaryzmowi wynikającemu z wysokiej na początku ery komputerowej bariery technologicznej i ekonomicznej. Szczęśliwie jednak dalszy burzliwy rozwój Internetu i wyjątkowo silna konkurencja w dziedzinie nowych technologii od stosunkowo niedawna skutkuje dramatycznym obniżeniem się bariery wejściowej i zarazem powrotem do egalitaryzmu edukacyjnego w innej już perspektywie.

Nowe trendy w edukacji na bazie coraz doskonalszych narzędzi informatycznych

W dzisiejszej dobie mówienie o najnowszych trendach edukacyjnych wykorzystujących dostępność nowoczesnych technologii nie ogranicza się li tylko do możliwości wykorzystywania coraz to wydajniejszych komputerów, mniej lub bardziej zintegrowanych sieci, czy też stale rozwijanego oprogramowania edukacyjnego wspomagających proces przekazywania i przyswajania wiedzy. Nie kończy się też wcale na nieograniczonych wręcz możliwościach korzystania z udostępnianych w Internecie zasobów wiedzy (np. Wikipedia, scholaris.pl i in.), czy nawet kompletnych kursów i programów e-learningowych (np. kursy doskonalenia nauczycieli na e-platformie CODN), choć te formy i narzędzia edukacji wciąż stanowią jeszcze nie do końca zrealizowany i stale rozwijany segment.

Najnowsze osiągnięcia technologiczne – a co za tym idzie ich wpływ na postać edukacji - wiążą się z możliwością współpracy wielu osób w ramach tzw. społeczności internetowych. Wiąże się to z powstaniem szeregu aplikacji internetowych umożliwiających pełniejsze korzystanie z Internetu w ramach spontanicznie powstających społeczności, składających się z osób niekoniecznie znających się ze sobą, ale połączonych wspólnymi celami i zainteresowaniami. Tę formę korzystania z Internetu powszechnie określa się nazwą Web 2.0.

Serwisy społecznościowe

Możliwość interakcji i współdziałania użytkowników Internetu istnieje już od samego początku funkcjonowania tej globalnej Sieci, która - jak wiadomo - bardzo szybko stała się podstawowym narzędziem komunikacji i wymiany informacji, dostępnym w czasie rzeczywistym dla wszystkich internautów na całym świecie. Jej dalszy rozwój polega nie tyle na stałym doskonaleniu sprawności technicznej urządzeń, realizowanym już w tempie wykładniczym, co na sposobach korzystania z nowych technologii informacyjnych, a w konsekwencji na formie istnienia i funkcjonowania podmiotów w świecie wirtualnym. Obecnie nie wystarcza już samo zamieszczanie informacji tekstowych czy multimedialnych o firmach, osobach, czy przedsięwzięciach, które odbiorca może przeczytać, zapisać w komputerze, skopiować lub wysłać pocztą elektroniczną do innego użytkownika Internetu jako odnośnik do strony internetowej zawierającej takie informacje (Internet płaski, dwuwymiarowy). Hasłem na dzisiaj jest łączenie się internautów w mikrospołeczności powiązane wspólnym mianownikiem podobnych zainteresowań i celów.

Dotychczasowy (dwuwymiarowy) model korzystania z Internetu już sam w sobie wprowadził rewolucyjne zmiany w sposobie funkcjonowania edukacji umożliwiając korzystanie z wiedzy szeroko dostępnej w Internecie. Mianowicie, wraz z powstaniem pracowni komputerowych, ogólną dostępnością łącz szerokopasmowych i upowszechnieniem się takich wynalazków, jak tablica interaktywna można bez większego trudu sięgać w czasie rzeczywistym po dostępne w Sieci zasoby w trakcie lekcji prowadzonej sposobem tradycyjnym, a więc w świecie realnym. Nowe możliwości, jakie pojawiły się wraz z powstaniem sieci Web 2.0, jak również coraz większa dostępność łącz szerokopasmowych wprowadziły kolejną zmianę jakościową w edukacji. Powstała bowiem możliwość wielokierunkowej komunikacji i wymiany informacji w ramach określonych grup, co umożliwiło realizację lekcji na żywo, współtworzenia projektów edukacyjnych, a nawet powstawania całych uczelni i szkół wirtualnych.

W takich warunkach kontakt między stroną kształcącą i kształconą odbywa się w całości lub częściowo poprzez Internet, zaś efektem edukacji jest uzyskanie oficjalnie uznawanych certyfikatów i świadectw traktowanych na równi z podobnymi dokumentami uzyskanymi w drodze edukacji odbywającej się metodą tradycyjną. Możliwe jest także nieformalne dokształcanie się w ramach grupy osób, jak np. wspólne przygotowywanie się do egzaminów, korepetycje, itd. W tym aspekcie edukacja systemowa podlega presji tworzących się obok niej i coraz bardziej wypełniających przestrzeń wirtualną indywidualnych inicjatyw. Zadaniem na przyszłość, która zaczyna się już dziś jest zatem tworzenie spoistego systemu edukacyjnego i doskonalenia edukatorów również w przestrzeni wirtualnej. Można tego dokonać przenosząc cały system doskonalenia choćby do SecondLife, jednego z najbardziej popularnych „światów wirtualnych”, gdzie byłby on dostępny dla wszystkich „obywateli Sieci”, którzy większość swego czasu przeznaczanego na przygody z Internetem poświęcają na tworzenie historii swego (drugiego) życia w przestrzeni wirtualnej.