Środek wakacji, a wokół spraw szkolnych wrze w naszym kraju, jak chyba nigdy wcześniej o tej porze roku. Najwięcej emocji budzi oczywiście pytanie, czy od września uczniowie zasiądą w szkolnych ławach. Większość rodziców jest za. Stanowisko nauczycieli najlepiej oddaje stwierdzenie „i chcieliby, i się boją”. Co do władz, to jeszcze kilka dni temu napisałbym, że zachowują milczenie. Ale dzisiaj już nie. Najwyraźniej do kogoś dotarło, że pora przerwać picie szampana po zwycięstwie w wyborach prezydenckich, bo emocje wokół powrotu uczniów do szkół – z serdeczną niechęcią do zdalnego nauczania w tle – są w narodzie ogromne, podobnie zresztą jak obawy o zdrowie – co w sumie tworzy, pomimo wakacji, kocioł czarownic grożący niespodziewanym wybuchem.

Co oznacza dla Ciebie termin „transformacja kształcenia”? Czy znaczy to samo dla Twoich współpracowników? Pomyśl przez chwilę. Jak różnie Ty i Twoi współpracownicy definiujecie i interpretujecie słowa takie jak osiągnięcie czy sukces w kontekście edukacji? Brak wspólnego języka jest przyczyną wielu nieudanych inicjatyw edukacyjnych. Takie terminy jak innowacja czy transformacja mają tak różne znaczenia dla różnych ludzi, że w końcu przestają znaczyć cokolwiek.

Zgodnie z tradycją, MEN nie wychyla się z żadną koncepcją, którą można by nazwać spójnym programem działania w nadal nieoswojonym modelu szkoły wirtualnej. Ostatnie, mętne deklaracje sugerują wrześniowy powrót w mury szkół, co pozwoliłoby ministrowi zostawić wszystko jak jest. W razie dość prawdopodobnego wystąpienia nowych ognisk pandemii lub podobnych zagrożeń w przyszłości, będziemy wtedy dokładnie w punkcie wyjścia – bez wizji i bez „koniecznych zmian”. Nie ma tam nikogo, kto zaryzykowałby jakiekolwiek ruchy, poza standardowym „wszystko przemyślane i policzone” (czyt. jakoś to będzie). Wyda się jakieś rozporządzenie, po raz kolejny oznajmiające w języku dla pospólstwa niezrozumiałym, że jak się chciało być dyrektorem szkoły, to sobie trzeba radzić. Samemu. I na własną odpowiedzialność.

Futurologia to piękna dziedzina – wszak przewidywać można wszystko, bez ponoszenia za to odpowiedzialności. Nie jest ona jednak wyłącznie sztuką dla sztuki. Prognozy często inspirują do podejmowania decyzji w różnych dziedzinach życia społecznego, zarówno w skali makro, jak w społecznościach lokalnych, a nawet w wymiarze indywidualnym. Z pewnością jest więc też miejsce na refleksję na temat przyszłości szkoły, na początek naszej rodzimej. Swoje przemyślenia w tej kwestii mogłem ostatnio zaprezentować podczas seminarium zorganizowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej dla uczestników programu „Szkoła ucząca się”. Po tym wystąpieniu uznałem, że warto podzielić się nimi także z gronem czytelników bloga „Wokół szkoły”.

Jak wieść niesie, Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowuje się na przyjście drugiej fali pandemii, spodziewanej jesienią. Bardzo prawdopodobne bowiem, że koronawirusy nie okażą należnego posłuchu premierowi Morawieckiemu, który już na początku lipca zapowiedział bezwarunkowy powrót we wrześniu do normalnej, stacjonarnej nauki w szkołach. W tej sytuacji funkcjonariusze zatrudnieni na kierowniczych stanowiskach w MEN wykonują działania ubezpieczające, „na ewentualność potrzeby powrotu do zdalnego nauczania”. Co do zasady – bardzo dobrze, bo opinie na temat skali zagrożenia epidemicznego są w społeczeństwie równie głęboko podzielone, jak sympatie polityczne, i wszystko zdarzyć się może. Co do szczegółów…

Na jakie nauczanie zdecydujemy się od jesieni? Czy będzie to powrót do nauczania na forum klasy w szkole, czy zostaniemy przy zdalnym, czy będziemy łączyć? Zacznijmy o tym mówić, bo wakacje szybko miną i możemy nie zdążyć opracować dobrych rozwiązań.