Uczeń, który rozpoczyna edukację w czwartej klasie szkoły podstawowej staje przed wielkim wyzwaniem: można powiedzieć, że nagle trafia do zupełnie innej rzeczywistości szkolnej, o której dotąd niewiele wiedział. Aby przejście z III do IV klasy było bardziej płynne i komfortowe dla dzieci, kluczowa jest współpraca nauczycieli obu poziomów nauczania i stopniowe przygotowywanie uczniów do zmian, z którymi będą mieć do czynienia w szkole. Próg ten oczywiście jest też ogromnym wyzwaniem dla samych nauczycieli.

W świetle alarmujących danych o niskim poziomie zaufania społecznego w Polsce musimy postawić pytanie, jak modyfikować system edukacji, by szkoła uczyła budować relacje oparte na zaufaniu i otwartości.

Przebudzenie. Czas otworzyć oczy i się rozejrzeć wokół naszej szkolnej rzeczywistości. Dlaczego dzieci po przekroczeniu szkolnego progu z czasem tracą ochotę do nauki i przestają zauważać ogromne bogactwo otaczającego go świata? Dlaczego rozpoczęcie edukacji dla wielu z nich oznacza utratę spontaniczności i otwartości na współpracę? Co na to (Wasza) szkoła?

Jak bardzo przestrzeń edukacyjna w klasie ma wpływ na sposób pracy nauczyciela przekonuję się codziennie na własnej skórze. Często organizuję moim uczniom pracę w grupach. Najłatwiej i najsprawniej pracują w grupach czteroosobowych. Wystarczy wtedy, by uczniowie z jednej ławki odwrócili się do kolegów z ławki stojącej za nimi i już mogą wspólnie rozwiązywać problem, wykonywać pracę plastyczną czy uzgodnić stanowisko.

Od wielu lat toczą się dyskusje, które czynniki wpływają pozytywnie na uczenie się, a które mogą ten proces hamować. Badacze zastanawiają się m.in. nad tym, czy odpowiednio zorganizowana fizyczna przestrzeń szkolna (np. wygląd budynku, wielkość pomieszczeń, wyposażenie pracowni) może wpływać znacząco na wyniki edukacyjne. Zdania są tu podzielone.

Słowem-kluczem do prawidłowego rozwoju małego dziecka w szkole może być „różnorodność”. Najmłodsi uczniowie powinni mieć maksymalnie zróżnicowane zajęcia lekcyjne, aby doświadczali różnych sytuacji i aktywności edukacyjnych. Zdecydowanie powinniśmy unikać nudy i rutyny, aby nie zabijać w dzieciach naturalnej ciekawości świata i chęci eksperymentowania.