Myślę o wpływie dorosłych i nauczycieli na życie dzieci i uczniów. Nie chodzi mi o wielkie wypowiedzi skierowane do dziecka, ale o takie codzienne odpryski od życia, wypowiedziane zdania, zauważenie lub niezauważenie dziecka, uwaga dla ucznia, niepotrzebna krytyka, nieadekwatne ocenianie itd. Zdałam sobie sprawę, że te małe sytuacje projektują przyszłe losy i życie dziecka.

Przeprowadzając w ostatni czwartek nowelizację ustawy o systemie oświaty Sejm RP przyjął poprawki, które mogą poprawić jakość oceniania uczniów nie tylko w klasach I-III. We wprowadzonych zmianach położono nacisk na informację zwrotną kierowaną do ucznia oraz dopuszczono ocenę opisową w ocenianiu bieżącym, jeśli tak zostanie ustalone w statucie szkoły (wewnątrzszkolnym systemie oceniania).

W większości szkół w Europie klasy szkolne wyglądają podobnie – stosunkowo niewielka przestrzeń ograniczona murami. Z jednej strony okna zapewniające światło naturalne, po przeciwnej stronie drzwi do klasy, czasami z szybką umożliwiającą obserwację. Jest to przestrzeń zamknięta, w której proces uczenia organizowany jest od setek lat. Czy można w niej zorganizować przestrzeń aktywnego uczenia się?

Współprojektowanie przestrzeni edukacyjnej poprzez włączanie wszystkich interesariuszy powinno być istotą procesu tworzenia optymalnego środowiska dla uczenia się. W szczególności powinni w nim uczestniczyć uczniowie, którzy przecież będą w tym środowisku spędzać wiele godzin. Ich obecność daje szansę na rzeczywiste i odpowiedzialne zaangażowanie osób uczących się w kształtowanie środowiska uczenia się, co sprzyja także zdobywaniu ważnych doświadczeń życiowych.

Termin „otwarta klasa“ pojawił się w latach 60. XX wieku, choć pewne założenia takiej koncepcji znajdziemy już w myśli Dewey’a i Freinet’a w latach 20. XX wieku. Trudno jednak o jedną spójną definicję „otwartej klasy“, która narodziła się jako wyraz buntu i sprzeciwu wobec autorytarnej, wyalienowanej, sztywnej tradycyjnej klasy zamkniętej w czterech ścianach.

Projektowanie nowej przestrzeni edukacyjnej (nowe budynki, ale i przebudowa starszych) jest wielkim wyzwaniem dla projektantów i samych instytucji edukacyjnych. Trzeba mieć świadomość tego, że zaproponowane rozwiązania mają pozwolić placówce edukacyjnej w danej społeczności lokalnej kształcić młodzież (w warunkach szybkiego rozwoju cywilizacyjnego) przez kilka dekad naprzód.