Możemy spotkać się z sytuacją, w której uczeń mający w szkole oceny na dobrym poziomie, uzyskuje niższą ocenę na egzaminie zewnętrznym. Było już wiele prób wyjaśnienia tego zjawiska i pewnie jeszcze wiele nowych opinii się pojawi. Chciałabym się do tego odnieść - wpis składa się z dwóch części: pierwsza dotyczy badań w Stanach Zjednoczonych nad tytułową sprawą, a druga jest moim komentarzem do naszych polskich uwarunkowań.

"Luka nauczycielska" jest jednym z największych wyzwań, jakie czekają społeczeństwa wielu krajów na całym świecie. Problem dyrektorów szkół z wakatami nie dotyczy tylko naszego kraju, ale występuje praktycznie we wszystkich krajach UE, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych. Starzejąca się kadra nauczycielska i nie dość wystarczająca liczba nowych, młodych nauczycieli postawi - już wkrótce - wiele rządów przed dylematem utrzymania efektywności całego publicznego systemu kształcenia.

Wczoraj opublikowano wyniki Międzynarodowego Badania Umiejętności Dorosłych PIAAC 2023. W przeciwieństwie do dobrych wyników, z którymi zazwyczaj spotykamy się ostatnio w międzynarodowych badaniach uczniów z polskich szkół, osoby dorosłe wypadły słabo w trzech kluczowych umiejętnościach: rozumienia tekstu, rozumowania matematycznego i rozwiązywania problemów. Polska uplasowała się w grupie krajów o najniższych średnich wraz z Włochami, Portugalią, Litwą i Chile.

Czy szkoła przygotowuje do życia pełnego sensu, czy raczej wtłacza nas w schematy produkcyjnego myślenia? Egzaminy, testy, rankingi, a także konieczność tworzenia niezliczonych dokumentów – to codzienność współczesnego systemu edukacji. Wiele już debatowano na temat jego wad i zapowiadanych obecnie kolejnych reform, ale problem wydaje się coraz bardziej palący. Dotyczy on nie tylko rosnącego wypalenia zawodowego nauczycieli, lecz także braku satysfakcji i motywacji samych uczniów.

Instytut Badań Edukacyjnych zaprezentował najnowsze wyniki Międzynarodowego Badania Nauczania Matematyki i Nauk Przyrodniczych TIMSS 2023. Średnie wyniki polskich czwartoklasistów ze szkoły podstawowej były wyższe w porównaniu z poprzednią edycją badania (2019), dzięki czemu Polska znalazła się wśród krajów o wysokich wynikach z matematyki i przyrody (1. i 2. miejsce wśród krajów UE). Z drugiej strony „cena” za te dobre wyniki jest coraz wyższa - systematycznie spada pozytywne nastawienie uczniów do matematyki i przyrody, jak również poczucie przynależności do szkoły. Zdecydowana większość badanych uczniów (kończących czwarte klasy SP) nie lubi chodzić do szkoły.

W październikowym sondażu opinii publicznej CBOS po raz pierwszy zapytał respondentów o to, jak się dokształcają i podnoszą swoje kwalifikacje w różnych aktywnościach wykraczających poza regularną, formalną edukację. Z danych CBOS wynika, że ogólnie "kiedyś" większość dorosłych Polaków (64%) uczestniczyła w takich „nadprogramowych” kursach lub studiach podyplomowych i poszerzała swoje kompetencje wyniesione ze szkół bądź regularnych studiów. Co szósty badany (17%) dokształcał się w ten sposób w ciągu ostatniego roku, co ósmy (13%) w ciągu ostatnich 2–3 lat, a co trzeci (34%) jeszcze dawniej. Więcej niż jedna trzecia badanych (35%) nigdy tego nie robiła!