Mało jest kwestii tak ważnych dla społeczeństwa podczas pandemii, jak stan powszechnej edukacji. Na razie tylko domyślamy się skali negatywnych skutków zdalnej nauki i długotrwałej izolacji młodych ludzi, ale już obecne doświadczenia rodziców i nauczycieli każą oczekiwać ogromnych problemów. Oczywiście można przyjąć, że kiedy wszyscy wrócą do szkół, życie wskoczy na utarte tory, dzieci odnajdą się w codziennym reżimie i rychło zapomną o doświadczeniach minionego czasu. Ale to złudna nadzieja. Na pewno jedni uczniowie poradzą sobie lepiej, inni gorzej, jednak tych drugich prawdopodobnie będzie znacznie więcej niż zdoła udźwignąć wątły system wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Tym bardziej warto już teraz podjąć działania, które ograniczą zakres spodziewanych problemów.

Czas pandemii, a tym samym i edukacji zdalnej to niewątpliwie trudny czas. Trudny pod wieloma względami. Jednym z nich jest brak bezpośrednich relacji. Dotyczy to zarówno uczniów, jak i nas dorosłych. Zamknięcie szkół nie sprzyja spotkaniom, wymianom myśli, wspólnym rozmowom lub po prostu bycia razem w ciszy. A cisza też w naszych relacjach z innymi jest ważna i bardzo nam potrzebna.

Zmiana klimatu nie jest już tylko „potencjalnym” zagrożeniem, ale ma bezpośredni wpływ na życie ludzi i ekosystemów. Jest jednym z najistotniejszych wyzwań naszych czasów. Już dziś obserwujemy skutki globalnego ocieplenia w postaci coraz większej liczby i większego natężenia ekstremalnych warunków pogodowych jak i globalnych zmian, takich jak m.in. fale upałów, intensywne opady, nawałnice, bezśnieżne zimy, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów, czy topnienie lodowców. Edukacja szkolna nie może pomijać tych tematów.

A było to tak. Byliśmy na obozie naukowym w Ełku. To było latem 2003 lub 2005 roku. Zbieraliśmy dane przyrodnicze z okolic Ełku, do przygotowywanych projektów tras turystycznych pieszych i rowerowych. Dużo chodziliśmy po lasach, polach i bezdrożach. Od stanowiska do stanowiska, gdzie łowiliśmy owady te wodne jak i te lądowe. Szukaliśmy materiałów do opowieści o niezwykłościach przyrody. Chodziliśmy pieszo i jeździliśmy rowerami. Trasy powstały.

Bieżące ocenianie i ocena wyrażona cyfrą. Narzędzie sprawowania kontroli? Informacja o stanie uczniowskiej wiedzy? Waluta wymienna na różne dobra i towary? A może tylko nic nieznaczący znaczek? O tym, czy jest ocenianie, a czym mogłoby być. Z perspektywy osoby, która kochała zapełniać rubryczki kolejnymi wynikami…

Zaprezentuję kilka technicznych wskazówek, jak pomoc uczniom organizować własna naukę. Kluczowymi technicznymi sprawami w uczeniu się są: planowanie czasu i wykonywanie zadań w terminie. Tych umiejętności wielu uczniów nie ma.