Każde działanie jest skuteczniejsze, kiedy wiemy w jakim celu i dokąd zmierzamy. O ile myśląc np. o wędrówce po górach - łatwo nam wyobrazić sobie co jest celem naszej wspinaczki - zdobycie szczytu, lepsze samopoczucie, dbałość o dobrą kondycję fizyczną i psychiczną, o tyle nauczyciele mają ogromne kłopoty ze sformułowaniem nie tylko celu lekcji, ale również odpowiedzieć na proste pytanie: czego chcą ucznia (na)uczyć, jakiego młodego człowieka, z jakimi cechami osobowości chcą zobaczyć po zakończonej edukacji formalnej w szkole.

Budowa mózgu daje możliwości uczenia się bez pomocy nauczyciela - to znaczy, że i bez dydaktycznie właściwego uszeregowania treści od prostych do złożonych (progresja) można nauczyć się najbardziej złożonych zależności. Bardziej od „porządku metodycznego” młodzież potrzebuje właściwego otoczenia do prób postępowania na wszystkich płaszczyznach współżycia, właściwych przykładów, by kierować swoim postępowaniem przez modelowanie, i wystarczająco dużo przestrzeni do wypróbowywania.

Dyscyplina uczniów gimnazjum jest zjawiskiem, o którym mowa jest właściwie od pierwszych dni funkcjonowania tej nowej formy organizacji oświaty w powojennej Polsce. Jednak to nie powstanie gimnazjum przyczyniło się do braku dyscypliny w tej grupie wiekowej. Kto pracował w ośmioklasowej szkole podstawowej, ten wie, że inaczej zachowywali się uczniowie klas młodszych, a inaczej klas VII – VIII, a to właśnie ci drudzy stali się gimnazjalistami, wyodrębnioną grupą uczniów, w najtrudniejszym okresie rozwoju.

Słyszę głosy zdziwienia i konsternacji. Jak to? Od lat przekonuje się polskich nauczycieli, że to jedno z najważniejszych zadań. Twierdzi się, że to klucz do sukcesów szkoły. Problem polega na tym, że nie uwzględniamy w naszym myśleniu dwóch faktów: dziś szkoła nie jest jedynym miejscem uczenia się i rozwijania kompetencji; inteligencja wieloraka to jeszcze nie talent.

Jest już podpisane przez Minister Edukacji Narodowej Krystynę Szumilas rozporządzenie w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany.

Co stoi na przeszkodzie aby szkoła ewoluowała w kierunkach wskazanych w artykułach Talent w szkole i Po co nam jeszcze szkoła? przez Witolda Kołodziejczyka? Uważam, że podstawową przeszkodą jest anachroniczny model systemu edukacji oraz myślenie o szkole sprzeczne z otaczającą rzeczywistością.